نسن در دوران اول زمين شناسي يعني300 ميليون سال پيش و حتی تا اوايل دوران دوم )پالئوزوئيك Paleozoic ـ مزوزوئيك (Mezozoic پوشيده از جنگل بوده است در اين جنگلها خزندگان و پرندگان عظيم الجثه ای بنام دايناسورها زندگی مي كرده اند . بر اثر پيشروي آب دريا در اوايل دوران دوم يعني250ميليون سال پيش ( ترياس) كم كم جنگل مذكور به زير آب رفت و دريايي بنام تتيس (Tetis)  نسن (البرز) را پوشاند و جنگل موجود به زير رسوبات دريا دفن گرديد و آثار آن تبديل به ذغال سنگ شد كه اين ذغال سنگ در نقاط مختلف نسن همچون حسلو، بیروش ، ترهخان کوه و... ديده مي شود درياي تتيس درياي كم عمق و وسيع بوده كه تا اواخر دوران دوم يعني 100ميليون سال پيش (كرتاسه) در اين مناطق گسترده بود و فسيلهای مختلفی چون شكم پايان ،دوكفه اي ها و همچنين رسوبات زيادي مانند شيل و ماسه سنگ بجای گذاشت (باقي مانده اين دريا ،درياچه خزر مي باشد ) ودر اواخر دوره سوم از دوران دوم زمين شناسي (100ميليون سال پيش يعني كرتاسه Cretaceus) بر اثر كوهزايي آلپی اين سرزمين تحت فشار كوهزايی ياد شده ارتفاع گرفت و چين خورد و طبعا از زير آب خارج شد بعد از آن تحت فرسايش قرار گرفت و به شكل كنونی در آمد و اين خلاصه ای از تاريخ زمين شناسی نسن مي باشد .آثار جنگل وهمچنين آثار درياي تتيس در سنگها بصورت فسيل ديده می شود.

 


ريخت شناسي و سنگ شناسي

ارتفاعات نسن مثل آزادكوه ،دریوک ، سوتک ، نفتو ، كافرنو ،بقدي و . . . مانند بام بخش مركزي سلسله جبال البرز با ارتفاع بيش از 3500 متر خود نمايي مي كنند. اين كوهها با ريخت شناسی آلپی و بصورت غير آتشفشانی می باشند . دکتر"اشتوکلین" اهميت اين كوهها را به عنوان خط تقسيم آب در 10 هزار تا 60 ميليون سال پيش(دوره ترشياری و كوارترنری) از دوران سوم زمين شناسي (سنوزوئيك) می داند و بلندی های دريوك از منطقه سوتک وسرماهو از مناطق کوهستانی روستای" ناحیه" در قسمت جنوبی نسن آب پخشان منطقه را می سازند در قسمت شمال نسن (كوههای ختو ) بصورت شرقی ـ غربي در اثر گسلها و

راندگي های الگوی "كوه ـ دره" در چند نوبت تكرار شده است و قديمی تر از دره ها و كوههای دره آزادكوه مي باشند.

انواع سنگهای رسوبی ، آذرین و دگرگونی در منطقه دیده می شود این سنگها جز سازندهایی  چون:

الف) شمشك ، با جنس شيل ، ماسه سنگ ،سليت ، رس سنگ ، كوارتزيت ،كنگومرا و ذغال سنگ باز است اوليون دار و آندزيني و آذر آواری در اكثر مناطق نسن مثل مرنجی ـ وازن ـ بیروش ـ ديور ـ ترهخان كوه و . . .

ب ) اليكا ، با جنس آهك ورميكوله ـ آهك مارني ورقه اي ، شيل آهكي ، ماسه سنگ ، كوارتزيتی ، دو لوميت توده ای شكل در مناطق كاكرون ، اولج

پ ) نسن با جنس سنگ آهك چرت دار ، سنگ آهك مارنی ، شيلهاي مارنی وماسه دار و ماسه سنگ سرخ وروانه هاي بازي آذر آواري ها در مناطق سرخ گل ـ پشته ـ سرخ زمين ـ زرد و لشك

ت ) روته با جنس آهك فوزولينا دارو دولوميتي در مناطق سرچشمه و بقدی

ث ) مورنها (نهشته هاي يخچالي در منطقه دريوك و يخچال )

ج ) دليچاي با جنس سنگ آهك مارني نازك لايه و مارن آمونيت دار در منطقه لشك و كليگ نو

چ ) چالوس با جنس توفها ، سيلت سنگها و سنگهاي آتشفشاني تفكيك نشده در منطقه سوتك

ه ) لار باجنس سنگ آهك و سنگ آهك دولوميتي درمنطقه آزادكوه و اطراف

خ) فاجان با جنس ماسه سنگ ، شيل ، مارن ، توف ، سيليت سنگ كنگلومرا وسنگ آهك در منطقه سياه كوه پشت آزادكوه ، سرماهو(جز كوههاي روستاي ناحيه مي باشد) ، سوتك ولشك